Rak szyjki macicy – objawy, leczenie, przyczyny, diagnostyka

Rak szyjki macicy wraz z rozwojem choroby może wykazywać następujące objawy:

• w trakcie cyklu bądź po okresie menopauzalnym wodniste lub krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu
• bóle podbrzusza
• bóle podczas stosunku lub bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej.

W przypadku pojawienia się powyższych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Często pacjentki nie odczuwają żadnych objawów związanych z chorobą, ponieważ we wczesnym stadium raka szyjki macicy symptomy nie występują bądź są niecharakterystyczne.

Przyczyna raka szyjki macicy nie jest oczywista. Nie ulega jednak wątpliwości, że wirus HPV przenoszony drogą płciową pełni istotną rolę w rozwoju nowotworu. Choć wirus HPV jest bardzo częsty, nie każda kobieta zakażona wirusem choruje na raka szyjki macicy. Naukowcy sugerują, że inne czynniki, takie jak uwarunkowania genetyczne, środowisko, dieta i styl życia mają wpływ na to czy rozwinie się nowotwór.

Rozwój raka szyjki macicy poprzedzony jest mutacją genetyczną powodującą przemianę fizjologicznych komórek w komórki nowotworowe. Zdrowe komórki dojrzewają i rozmnażają się z określoną częstotliwością oraz giną po odbyciu pełnego cyklu komórkowego. Komórki nowotworowe zaś rozmnażają się z w sposób nieograniczony oraz nie ulegają fizjologicznemu procesowi śmierci. W ten sposób formują guza, który może tworzyć ogniska przerzutowe.

Rak szyjki macicy – czynniki ryzyka

• Liczni partnerzy seksualni. Czym większa liczba partnerów seksualnych (zarówno kobiety jak i jej partnera), tym większe ryzyko zakażenia HPV.
• Wcześnie rozpoczęte współżycie seksualne. Wczesne rozpoczęcie ryzyka związane jest z większym prawdopodobieństwem zakażenia HPV.
• Obecność innych zakażeń oraz chorób przenoszonych drogą płciową. Zakażenia chlamydiami, HIV, CMV, EBV, kiłą, rzeżączką zwiększają ryzyko zakażenia HPV
• Obniżona odporność. Większość kobiet zakażonych wirusem HPV nie choruje na raka szyjki macicy. Kobiety, które są zakażone wirusem HPV oraz mają osłabiony układ odpornościowy (np. w przypadku immunosupresji bądź współistnienia innej choroby) częściej rozwijają raka szyjki macicy.
• Palenie papierosów. Badania wskazują na zwiększone ryzyko rozwoju zakażenia HPV wśród kobiet nałogowo palących papierosy.

Typy Raka szyjki macicy:

Typ komórek w których dochodzi do powstania mutacji, warunkuje typ histologiczny raka szyjki macicy. Określenie typu jest istotne, gdyż umożliwia dobranie odpowiedniego leczenia oraz warunkuje rokowania. Główne typy nowotworu to:

• rak płaskonabłonkowy: najczęstszy, wywodzi się z płaskich komórek nabłonka wyściełających kanał szyjki macicy
• gruczolakorak szyjki macicy: wywodzący się z komórek gruczołowych szyjki macicy Czasami oba typy występują równocześnie.

Rzadko odnotowuje się nowotwory wywodzące się z innego typu komórek.

Rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium umożliwia skuteczniejsze leczenie. Zgodnie z zaleceniami badania przesiewowe powinny być wykonywane począwszy od 21. roku życia. Do badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy zaliczamy:

• Wymaz cytologiczny wymaz wykonywany jest przy użyciu specjalnych szczoteczek, które zbierają komórki zarówno z wewnętrznej jak i zewnętrznej części szyjki macicy. Pobrany materiał jest przenoszony na szkiełko mikroskopowe i poddawany ocenie cytologicznej.
• HPV DNA test– Jeśli masz ponad 30 lat, lekarz może zlecić wykonanie testy HPV DNA, by określić czy jesteś zainfekowana wirusem HPV, który może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy

Rak szyjki macicy – diagnoza

Jeśli pojawiają się objawy wskazujące na raka szyjki macicy lub jeśli wyniki badania cytologicznego wskazują na obecność komórek rakowych, pacjentka może zostać poddana dalszym badaniom celem weryfikacji diagnozy:

• Kolposkopia: specjalistyczne badanie wykonywane aparatem optycznym oświetlającym wnętrze szyjki macicy. Jeżeli podczas badania lekarz dostrzeże charakterystycznie zmienione miejsca, może zostać pobrany wycinek do analizy histopatologicznej.
• Biopsja: zabieg polegający na pobraniu materiału z odpowiednio zmienionych miejsc szyjki macicy do analizy.
• Konizacja: polega na wycięciu stożka tkanki z części pochwowej szyjki macicy.

Na podstawie zbadanego fragmentu stwierdza się, czy zmiana jest stanem przedrakowym czy nowotworem. W przypadku obecności choroby nowotworowej, konieczne jest ustalenie zaawansowania choroby.

Rak szyjki macicy – zaawansowanie choroby

• I stopień: nowotwór ogranicza się do szyjki
• II stopień: rak wykracza poza szyjkę i może zajmować pochwę w jej górnej części
• III stopień: nowotwór nacieka ścianę macicy i całą pochwę
• IV stopień: rak nacieka otaczające narządy, takie jak pęcherz moczowy lub odbytnica; możliwa obecność przerzutów odległych do innych narządów- płuc, wątroby, kości.

Leczenie raka szyjki macicy zależy od wielu czynników, m.in. stopień zaawansowania, typ histologiczny, obecność innych chorób oraz osobistych preferencji co do wyboru metody leczenia.

Do głównych metod leczenia zaliczmy:

• zabieg chirurgiczny: histerektomia, w zależności od lokalizacji i wielkości ogniska nowotworowego może być częściowa (usunięcie trzonu macicy), bądź całkowita (usunięcie całej macicy).
• radioterapia: wybór metody napromieniania zależy od wielkości ogniska, brachyterapia (bezpośrednie, kontaktowe napromieniania zmian) stosowana jest dla mniejszych zmian. Radioterapia może być stosowana samodzielnie lub w połączeniu z chemioterapią. Najczęściej stosują się ją przedoperacyjnie (w celu zmniejszenia guza) lub pooperacyjnie by spowodować zniszczenie wszystkich komórek rakowych, mogących pozostać po zabiegu.
• chemioterapia: podawana w małych dawkach wraz z radioterapią by zwiększyć jej efekt. Chemioterapia podawana w dużych dawkach jest najczęściej stosowana w przypadku zaawansowanych stadiów raka szyjki macicy w celu kontroli guza. Pewne rodzaje chemioterapii mogą powodować bezpłodność oraz wcześniejsze pojawienie się menopauzy.

Hipertermia lokalna

Liczne próby kliniczne (zaliczone do poziomu 1. wiarygodności dowodu naukowego) wykazały, iż stosowanie hipertermii wraz z radioterapią w przypadku raka szyjki macicy w zaawansowanym stadium przynosi zdecydowanie lepsze efekty, aniżeli stosowanie jedynie standardowej terapii. Stosowanie hipertermii w sposób znaczący zwiększa efektywność leczenia, a także wydłuża przeżywalność pacjentek. Badania te dowiodły skuteczności hipertermii i stały się podstawą do refundacji kosztów leczenia raka szyjki macicy z wykorzystaniem hipertermii w Holandii.

Integracyjna Opieka Onkologiczna

W IMC Centrum Zdrowia skorzystasz z Integracyjnej Opieki Onkologicznej, która ma na celu szybszy powrót do zdrowia fizycznego i emocjonalnego, poprawę jakości życia, lepszą tolerancję skutków ubocznych związanych z leczeniem oraz zapobieganie nawrotom choroby.