Umów się

Biopsja aspiracyjna

Czym są Biopsja i aspiracja szpiku kostnego?

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego są procedurami mającymi na celu pobranie i zbadanie szpiku kostnego będącego gąbczastą tkanką znajdującą się wewnątrz niektórych większych kości Twojego ciała.

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego - na czym polega?

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego mogą pokazać czy Twój szpik kostny jest zdrowy oraz czy wytwarza odpowiednie ilości komórek krwi.

Procedura ta jest wykorzystywana przez lekarzy do diagnozowania i monitorowania chorób krwi i szpiku kostnego, wliczając w to niektóre typy nowotworów i gorączek o nieznanej przyczynie.

Tkanka szpiku kostnego zbudowana jest z części stałej oraz płynnej. Podczas aspiracji szpiku kostnego, za pomocą igły pobierana jest próbka części płynnej, natomiast w trakcie biopsji szpiku kostnego stałej.

Aspiracja szpiku kostnego może być przeprowadzana osobno, jednak zazwyczaj wykonuje się ją razem z biopsją. Taka łączona procedura może być określana jako badanie szpiku kostnego.

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego – kiedy wskazana?

Badanie szpiku kostnego zapewnia szczegółowe informacje na temat stanu Twojego szpiku kostnego oraz komórek krwi.

Twój lekarz może zlecić badanie szpiku kostnego, jeżeli wyniki Twoich badań krwi odbiegają od normy lub gdy nie zapewniają dostatecznych informacji na temat potencjalnego schorzenia.

Twój lekarz może przeprowadzić badanie szpiku kostnego w celu:

Zdiagnozowania choroby lub dysfunkcji powiązanej ze szpikiem kostnym lub komórkami krwi
Oceny stadium rozwinięcia lub progresji choroby
Oceny czy ilość żelaza w organizmie jest odpowiednia
Nadzorowania przebiegu terapii
Zbadania gorączki o nieznanej przyczynie

Badanie szpiku kostnego może być przeprowadzone w przypadku licznych schorzeń, wliczając w to:

Anemię
Schorzenia dotyczące komórek krwi, wynikające z zaburzenia proporcji pomiędzy różnymi ich typami, wliczając w to takie zaburzenia jak leukopenia, leukocytoza, trombocytopenia, trombocytoza, pancytopenia i czerwienica
Nowotwory krwi lub szpiku kostnego takie jak białaczki, chłoniaki czy szpiczak mnogi
Nowotwory przerzutujące, jak w przypadku raka piersi migrującego do szpiku kostnego
Hemochromatozę
Gorączki o nieznanej przyczynie

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego – czy bezpieczne?

Badania szpiku kostnego są uznawane za generalnie bezpieczne procedury.

Powikłania pojawiają się rzadko, jednak mogą prowadzić do:

Nadmiernego krwawienia, szczególnie u pacjentów posiadających małą ilość pewnego rodzaju komórek krwi nazywanych płytkami krwi.
Infekcji występujących zazwyczaj w obrębie skóry w miejscu pobierania próbki, szczególnie narażeni są na to pacjenci z osłabionym układem odpornościowym
Długotrwały dyskomfort w miejscu pobierania szpiku kostnego
Rzadko występujących problemów z sercem lub płucami, wywołanymi penetracją mostka w trakcie procedury aspiracji

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego – jak się przygotować?

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego są procedurami mającymi na celu pobranie i zbadanie szpiku kostnego będącego gąbczastą tkanką znajdującą się wewnątrz niektórych większych kości Twojego ciała.

Jeżeli w trakcie badania szpiku kostnego masz otrzymywać środki uspokajające, Twój lekarz może poprosić o to abyś zrezygnował z jedzenia i picia na pewien czas przed zabiegiem. Dodatkowo będziesz musiał zapewnić sobie opiekę kogoś, kto po przeprowadzonej procedurze odwiezie Cię do domu.

Przed wykonaniem zabiegu, możesz chcieć przekazać swojemu lekarzowi:

Informacje na temat leków i suplementów które zażywasz. Niektóre leki i suplementy diety mogą zwiększyć ryzyko krwawienia po wykonaniu biopsji i aspiracji szpiku kostnego.
Swoje obawy związane z procedurą. W niektórych przypadkach Twój lekarz może zapewnić Ci środki uspokajające przed badaniem w dodatku do znieczulenia miejscowego które otrzymasz w miejscu wkłucia igły.

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego – czego się spodziewać?

Badanie szpiku kostnego może zostać przeprowadzone w szpitalu, klinice albo gabinecie lekarskim. Procedura jest zazwyczaj wykonywana przez lekarza specjalizującego się w chorobach krwi (hematologa) lub w chorobach nowotworowych (onkologa), jednakże może być również wykonana przez odpowiednio przeszkolone pielęgniarki.

Badanie szpiku kostnego zazwyczaj zajmuje od 10 do 20 minut.

Przed procedurą

Przed wykonaniem zabiegu Twoje ciśnienie krwi oraz tętno zostaną sprawdzone a Ty otrzymasz znieczulenie, które zapewni Ci większy komfort w trakcie badania.

Badanie szpiku kostnego może być przeprowadzone z wykorzystaniem znieczulenia miejscowego aby zniwelować negatywne odczucia w miejscu wprowadzania igły. W przypadku tego typu znieczulenia procedura aspiracji szpiku kostnego może spowodować krótki, lecz ostry ból. Wiele osób decyduje się również na lekką sedację w celu dodatkowego złagodzenia bólu.

Obszar, w którym igła do biopsji zostanie umieszczona zostanie najpierw zaznaczony i wyczyszczony środkiem antyseptycznym. Zarówno płynna jak i stała frakcja szpiku kostnego są zazwyczaj pobierane z górnego grzbietu tylnej części kości biodrowej (grzebień biodrowy), jednak czasami jest również wykorzystywany przód biodra.

Przed rozpoczęciem procedury zostaniesz poproszony o położenie się na brzuchu lub boku a Twoje ciało zostanie przykryte tkaniną, tak aby widoczne było tylko miejsce przeprowadzenia badania.

Aspiracja szpiku kostnego

Aspiracja szpiku kostnego jest zazwyczaj wykonywana jako pierwsza. Lekarz albo pielęgniarka wykona małe nacięcie skóry a następnie wprowadzi wydrążoną igłę przez kość do szpiku kostnego.

Następnie za pomocą strzykawki przymocowanej do igły, pobrana zostaje próbka płynnej części szpiku kostnego. W trakcie przeprowadzania tej czynności możesz poczuć krótki, ostry ból lub pieczenie. Aspiracja zajmuje tylko kilka minut a w trakcie całego zabiegu może zostać pobrane kilka próbek.

Członkowie zespołu opieki zdrowotnej sprawdzą próbkę, żeby upewnić się, że jest odpowiednia. W rzadko występujących sytuacjach, nie udaje się od razu pobrać płynu, dlatego igła zostaje wprowadzona ponownie.

Biopsja szpiku kostnego

Podczas biopsji szpiku kostnego lekarz albo pielęgniarka wykorzysta dużą igłę do pobrania próbki stałej tkanki szpiku kostnego. Igła do biopsji jest specjalnie zaprojektowana do pobierania próbki z rdzenia (próbki cylindrycznej) szpiku kostnego.

Po zakończeniu procedury

Po zakończeniu procedury obszar, z którego pobierano próbkę zostanie uciśnięty w celu zatrzymania krwawienia a następnie zabandażowany.

Jeżeli w trakcie badania otrzymałeś znieczulenie miejscowe, zostaniesz poproszony o położenie się na plecach i uciskanie miejsca biopsji przez 10 do 15 minut. Po tym czasie możesz wyjść i bez obaw powrócić do normalnej aktywności, gdy tylko poczujesz się na siłach.

Na skutek przeprowadzonego zabiegu możesz odczuwać tkliwość w miejscu badania szpiku przez tydzień lub dłużej. W takim przypadku skonsultuj się ze swoim lekarzem na temat zażywania ewentualnych leków przeciwbólowych takich jak paracetamol (Tylemol, lub inne).

Opieka nad miejscem przeprowadzenia procedury

Po przeprowadzeniu procedury noś stale bandaż przez 24 godziny i pilnuj, aby nie zamókł. Powstrzymaj się przed braniem prysznica i kąpieli, nie kąp się i nie korzystaj z wanny z hydromasażem. Po dobie, możesz już zamoczyć obszar, z którego była pobierana próbka szpiku kostnego.

Skontaktuj się ze swoim lekarzem, jeżeli wystąpi:

Krwawienie, które przecieka przez bandaż lub nie ustępuje pod wpływem nacisku
Utrzymująca się gorączka
Nasilenie bólu i dyskomfortu
Obrzęk w miejscu przeprowadzenia procedury
Nasilające się zaczerwienienie w miejscu zabiegu

W celu zminimalizowania krwawienia i dyskomfortu, unikaj ćwiczeń i aktywności obciążających fizycznie przez dzień lub dwa.

Biopsja i aspiracja szpiku kostnego – wyniki

Próbki szpiku kostnego zostaną przekazane do laboratorium w celu analizy. Twój lekarz powinien dostarczyć Ci wyniki w przeciągu kilku dni, jednak czasami może to zająć dłużej.

W laboratorium, specjaliści analizowania biopsji (patolodzy lub hemopatolodzy) zbadają próbki, oceniając czy Twój szpik kostny wytwarza odpowiednią ilość zdrowych komórek krwi oraz czy nie występują komórki nieprawidłowe.